Kornel Makuszyński


Kartki z kalendarza

  

NOTA WYDAWCY

   Niniejszy wybór felietonów, opatrzony tytułem zapożyczonym ze zbioru wydanego w roku 1939, obejmuje utwory Kornela Makuszyńskiego z przeszło dwudziestoletniego okresu jego działalności literackiej.
   Wyboru dokonano z następujących wydań zbiorowych: Wycinanki, Warszawa 1925; wydanie drugie, Warszawa 1926; Śpiewający diabeł, Lwów 1934; Kartki z kalendarza, Warszawa 1939, oraz z publikacji w tygodniku „Przekrój”, Kraków 1946–1947, i „Łódź Teatralna”, 1946–1947.
   Wymienione publikacje stanowiły podstawę druku obecnego wydania.
   Wybrane felietony zostały przez wydawcę ułożone w dziewięć grup tematycznych. Projekt tego układu pochodzi niejako od samego autora, który w podobny sposób usystematyzował swe felietony w zbiorach: Śpiewający diabeł czy Kartki z kalendarza.
   Część pierwsza obejmuje następujące felietony: Moje miasteczko (Kartki z kalendarza), Skąd pierwsze gwiazdy… (Kartki z kalendarza), Zjazd koleżeński (Śpiewający diabeł), Namiot poezji (Kartki z kalendarza), Życie paryskie (Kartki z kalendarza), Mój dziennikarski jubileusz (Kartki z kalendarza). Wymienione felietony zawierają osobiste wspomnienia pisarza z okresu dzieciństwa, lat szkolnych i młodości.
   Felietony części drugiej dokumentują bliską zażyłość pisarza z najmłodszymi czytelnikami. Zawiera ona następujące tytuły: Tyle listów… skąd te listy? (Kartki z kalendarza), W młodym lesie (Wycinanki), Czarnooki opryszek (Kartki z kalendarza), Odwiedziny (Kartki z kalendarza), Historia straszna, lecz prawdziwa (Kartki z kalendarza).
   W części trzeciej, obejmującej felietony: Onorate faltissimo poeta! („Przekrój”, 1946, nr 69), O Reymoncie wspaniałym i Reymoncie nielitościwym (Wycinanki), Zapolska (Kartki z kalendarza), Czarujący Perz („Łódź Teatralna”, 1946–1947, nr 5), Tragiczna postać sztuki polskiej (Kartki z kalendarza), Ostatnie karty pamiętnika (Kartki z kalendarza), Człowiek czarujący (Kartki z kalendarza), Nieznane karykatury Sichulskiego („Przekrój”, 1946, nr 72), Jak w romansie Stevensona (Kartki z kalendarza), Balamuctwa w wielkim stylu („Przekrój”, 1946, nr 61), Skrzydlaty koń („Przekrój”, 1946, nr 71), Polski Ragueneau („Przekrój”, 1946, nr 60), Łosoś srebrzysty („Przekrój”, 1946, nr 62) — zebrano wspomnienia poświęcone wielkim i mniejszym, ale o swoistej indywidualności, współczesnym pisarza.
   Tematem felietonów części czwartej: Historia się powtarza (Śpiewający diabeł), Jak żyć bez pieniędzy (Wycinanki), Muzyk i śmierć (Wycinanki) — jest przysłowiowa nędza braci artystycznej. Autor wraca wspomnieniami do przebytych w młodości niedostatków.
   Felietony części piątej: Rozporządzenia szlachetnego człowieka (Wycinanki), Teatr i apteka (Wycinanki), Uprzejmi pomocnicy (Kartki z kalendarza), Raz przeczytać i umrzeć (Wycinanki), Jak i gdzie kradną (Wycinanki), Lisy i gęsi (Wycinanki) — są istotnie „wycinankami”, małymi obrazkami życia kulturalnego dwudziestolecia międzywojennego.
   Podobną tematykę posiada część szósta, pozornie tylko ograniczona do zagadnień związanych z prasą: Jak się robi gazetę (Wycinanki), Wywiady (Śpiewający diabeł), Królewicz Pióro (Śpiewający diabeł), Konkurs łgarstwa (Śpiewający diabeł), Notatki drukowane petitem (Śpiewający diabeł). Felietony tej części zawierają wiele materiału obyczajowo–anegdotycznego.
   Najbardziej różnorodną tematycznie jest część siódma: Cukrzyca (Wycinanki), Szkoła wariatów (Wycinanki), Panny niewidzialne (Śpiewający diabeł). Ostatnia godzina konia (Wycinanki), Warszawskie derby (Wycinanki), Złodziejskie dowcipy (Wycinanki), Gość i jego zwyczaje („Przekrój”, 1946, nr 86), Miłość i nowe czasy („Przekrój”, 1947, nr 103–104). Większość wśród wymienionych felietonów stanowi przyczynki do obrazu życia obyczajowego Warszawy w dwudziestoleciu międzywojennym. Dwa ostatnie felietony ukazują zawsze żywe problemy życia codziennego.
   Tytuły felietonów części ósmej: Ty maju, ty raju, ty wiosno! (Kartki z kalendarza), Kobiecie dzieje się krzywda (Kartki z kalendarza), Kobieta zbyt oczerniona (Kartki z kalendarza), One i my (Kartki z kalendarza), Radość wszelkiego stworzenia… (Kartki z kalendarza), Straszliwa zemsta (Wycinanki) — informują w pełni o temacie w nich poruszonym.
   Trzy felietony części dziewiątej: Kibic (Śpiewający diabeł), Brydżowe brednie (Śpiewający diabeł), Historia naturalna brydżystów (Śpiewający diabeł) — opisują dole i niedole brydżystów.

poprzedni Spis rozdziałów